31 maart 2012

Meedogenloos

Na De weg dat ik enkele weken geleden las nu een tweede roman van Cormac McCarthy. In Geen land voor oude mannen staat het meedogenloze geweld centraal. Een van de hoofdpersonen vindt aan het begin in het verlaten grensgebied tussen Mexico en de VS tussen doorzeefde auto's en enkele lijken 2,5 miljoen dollar en besluit deze mee te nemen. In het vervolg van het boek wordt hij door allerlei figuren achternagezeten. En deze schuwen het geweld niet. Het bikkelharde verhaal wordt onderbroken door zelfreflecties van de sheriff die op zoek is naar het goede en het evenwicht, ter compensatie van wat hem tijdens de tweede wereldoorlog overkwam. Vooral de dialogen intrigeren: ze zijn kernachtig, onopgesmukt. Een boek dat ook nieuwsgierig maakt naar wat voor persoon die McCarthy is: net als De weg is dit bepaald geen warm of vriendelijk verhaal. Fascinerend, toch.

26 maart 2012

Boekenweek 2012

Ik heb wat in te halen! Ik las ooit, en dankzij mijn boekendagboek weet ik: begin oktober 1992, voor de eerste en laatste keer een boek van Tom Lanoye: Kartonnen dozen. Ik was er niet erg van onder de indruk weet ik nog, maar dat kan ook aan mij liggen. Nu dan zijn boekenweekgeschenk Heldere hemel, en wat een prachtig boekje is het! Goed geconstrueerd, vlot geschreven, op ware feiten gebaseerd en zeer onderhoudend. De internationale koude oorlog op zijn retour versus een familiaire oorlog in zijn heetste en prilste stadium. Met een onbemand vliegtuig als bindend element. Hoe Lanoye de strijd tussen een Amerikaanse democraat en republikein met de Belgische constitutionele situatie verbindt is ronduit subliem. Ik ga stellig meer van Tom Lanoye lezen.

Papoea Nieuw-Guinea

Van de in 2011 overleden F. Springer verscheen posthuum zijn debuutroman, die hij in 1963 vlak voor verschijnen terugtrok omdat hij het verhaal toen niet goed vond aansluiten bij wat hij eigenlijk over de voorbije Nederlandse overheersing van Nieuw-Guinea wilde vertellen. Kort voor zijn dood herzag hij die mening en maakte het boek alsnog voor verschijnen gereed. Dat maakte hij uiteindelijk niet meer mee, maar nu dan toch zijn echte debuut: Met stille trom. Een journaal. Het is een wat rommelig verhaal over de bestuursambtenaar Dekker (Springer zat er zelf vier jaar, en tja, als je dan toch een fictieve naam moet verzinnen...) die in een verlaten oord de chaos veroorzaakt door strijdende inheemse stammen moet zien te bestrijden. Vooral veel gekeuvel tussen de aanwezige ambtenaren zonder dat het verhaal een lijn lijkt te volgen. De ondertitel is dan zeker goed gekozen! Maar goed, ondanks dat het boek voor het merendeel niet echt krachtig overkomt, verraadt de openingszin van hoofdstuk 8 die typische Springer-kwaliteit van latere boeken: Het eerste bericht over vijandelijkheden aan de boven-Wes bereikte Zakar in het middaguur, toen Dekker, Vuurmans en Bouwes met een aantal politieagenten aan het volleyballen waren op het sportveld.

Toekomst

Eind 2010 woonde ik een workshop bij waarbij Wim de Ridder, futuroloog en hoogleraar toekomstverkenning en -onderzoek aan de TU Twente een lezing hield en waarna we zijn jongste boek De wereld breekt open meekregen. Ik las het boek pas nu, in drie dagen al treinend uit. In dit boek verkent De Ridder de mogelijk nog plaats te grijpen gevolgen van wat de afgelopen twintig jaar is gebeurd: internet, de banken, -energie en -klimaatcrises, het verlies van het geloof in de autoriteit van private en overheidsbesturen etc. De Ridder is zeker geen pessimist; als spreker geeft hij je een prettig en optimistisch gevoel, en ook in dit boek wordt weinig gesomberd. Uiteindelijk lijdt ook dit 'managementboek' aan wat wat toch een algemeen kenmerk van de soort is: teveel geschreven vanuit een voorbedachte, per definitie te bewijzen maar niet altijd overtuigende logica, matig geschreven, teveel theoretische hooi op de vork nemend en daardoor van de hak op de tak springend; het Futures Fit-systeem waar hier een lans voor wordt gebroken is alleen te begrijpen voor wie ermee heeft gewerkt. Het is een aardig boek met enkele interessante gezichtspunten, maar een enthousiasmerend boek over wat ons zou kunnen gebeuren is het helaas niet.

18 maart 2012

A.F.Th.Tja

Begin jaren negentig las ik de proloog en de eerste twee delen van de tandeloze tijd-cyclus van A.F.Th. van der Heijden, sindsdien niks meer. Ondanks alle lovende kritieken stonden zijn vuistdikke boeken me tegen, zeker als die werden gepresenteerd als een eerste (of zelfs nulde) deel van weer een cyclus. Ik was al bij voorbaat leesmoe. Ik zag onlangs bij de boekhandel Engelenplaque liggen, het deel uit de privédomeinserie dat bij verschijnen ook veel lof kreeg, en besloot het erop te wagen. Ofschoon ik het boek van bijna 500 bladzijden in anderhalve week tijd uitlas, moet ik concluderen dat A.F.Th. voor mij weer eventjes heeft afgedaan. Deze verzameling Notities van alledag, uit de periode 1966-2003 kan de tand des tijds niet doorstaan. Het boek keuvelt gemoedelijk door, en ofschoon het een beeld geeft van het schrijversbestaan van Van der Heijden biedt het geen daadwerkelijk inzicht daarin. Ik stelde me veelvuldig de vraag waarom ik dit allemaal aan het lezen was; dat ik het boek toch uitlas zal een mysterie blijven. Hoogtepunt van het boek ergens aan het einde wanneer de schrijver zich in een vijfsterrenhotel heeft teruggetrokken om in anderhalve maand tijd een volgende pil te schrijven: de schrijver onderbreekt het opstellen van de dagelijkse notitie voor Engelenplaque om te gaan poepen. Tja...

11 maart 2012

Verlaten

In korte tijd raadden twee mensen mij aan De weg van Cormac McCarthy te lezen; ik las het binnen 24 uur uit. Het is een beklemmend verhaal over een vader en zoon die door een vergane wereld een tocht naar de kust afleggen en in deze verbrande wereld proberen te overleven. Je vermoedt dat er een kernoorlog heeft plaatsgevonden, maar aan de oorzaak van die vergane wereld waarin hier en daar slechte en goede zombies het pad van de hoofdpersonen kruisen wordt geen woord gewijd. Die wereld is uitgangspunt, het gaat in het verhaal slechts over de wijze waarop de hoofdpersonen zich proberen staande te houden. Meest intrigerend aan dit boek vond ik de intentie die McCarthy met het schrijven hiervan moet hebben gehad. Je bedenkt een weinig vrolijke uitgangssituatie, presenteert die als vanzelfsprekend binnen het verhaal, en beschrijft vervolgens hoe mensen daarin zich gedragen. Bijzonder knap gedaan! Het boek is inmiddels verfilmd; ik las de zogenaamde filmeditie (niks meer dan een omslag met een 'still' uit de film). Ik hoef die film niet te zien. Het boek bied je alle ruimte zelf een beeld te vormen.
McCarthy schijnt meer goede boeken geschreven te hebben. Ik ga erachteraan.

04 maart 2012

Speurwerk

En binnen enkele dagen ook het tweede boek van Paul Auster uit. De New York-trilogie bestaat uit drie verhalen (Broze stad, Schimmen en De gesloten kamer) waarin steeds iemand de opdracht krijgt of zichzelf oplegt om zich in het gedrag/leven van iemand anders te verdiepen. Ook is in ieder verhaal steeds één van de twee (geobserveerde of observator) een schrijver. Schimmen vond ik sterk lijken op Broze stad, en door de gebruikte eigennamen (Wit, Zwart, Blauw) kreeg het geheel een wat absurdistische sfeer. Vooral De gesloten kamer vond ik bijzonder gaaf geschreven; de twee voorafgaande delen waren me toch iets te apart. Ofschoon het boek als geheel niet dezelfde verpletterende indruk achterliet als Onzichtbaar (zie hieronder), tch weer een boek van Auster dat ik met grote aandacht en in hoog tempo heb gelezen. Er volgen ongetijfeld meer titels van Auster.
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.